یکشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۴، رهبر انقلاب اسلامی «اتحاد مقدسِ مردم ایران» را سپر پولادین در برابر «جنگ تحمیلی ۱۲روزه» خواند و هشدار داد که دشمن می‌کوشد این همبستگی را مخدوش کند [1][2]. این یادداشت، مبانی و مصادیق این اتحاد و راه‌های استمرار آن را تبیین می‌کند.
مبانی عقلی و تجربی
۱) قاعده هزینه–فایده: وقتی تهدید خارجی قصد تضعیف تمامیت کشور را دارد، کم‌هزینه‌ترین و پرثمرترین راهِ دفع تهدید، هم‌افزایی ظرفیت‌های ملی است (اقتصاد، بسیج اجتماعی، دیپلماسی). تفرقه، هزینه بازدارندگی، و اتحاد، هزینه حمله دشمن را تصاعدی بالا می‌برد؛ رخدادهای جنگ تحمیلی ۱۲روزه نشان داد که هم‌راستاسازی ظرفیت‌های نظامی–فناورانه با همبستگی اجتماعی، توان پاسخ و بازدارندگی ایران را ارتقا داد [3][4].
۲) عقل سیاسی واقع‌گرا: جنگ اخیر نه حادثه‌ای مقطعی، بلکه امتدادِ خصومت راهبردی ایالات متحده و صهیونیسم با ایرانِ مستقل است؛ از «مهار» تا «تخریب ظرفیت‌ها» و پروژه‌های توسعه‌ستیز در منطقه. در چنین ساختاری، وحدت ملی شرط لازمِ کاهش آسیب و تحمیل هزینه به مهاجم است [5][6].
۳) تجربه میدانی ۱۲ روزه: چرخه ضربه دشمن صهیونی، پاسخِ موشکی- پهپادی و سپس تثبیت آتش‌بس، با مشارکت افکار عمومیِ داخلی که به خیابان آمد و حمله را محکوم کرد، پیام روشنی به مهاجم داد که کشور ایران تجزیه‌پذیر نیست [7][8][3].
۴) الگوی منطقه‌ای: سکوت یا «بی‌طرفیِ محتاطانه» بسیاری از حاکمان عرب در اوج تنش، نشان داد که اتکای ایران باید به مردم خویش باشد، نه به همسایگانی که میان فشار آمریکا-اسرائیل و ملاحظات داخلی در نوسان‌اند [9][10][11].
۵) سابقه تاریخی دشمن: از صهیونیسم سیاسی تا قرائت‌های «اسرائیل بزرگ»، ایده توسعه‌طلبی و برتری‌طلبی بر بستر زور نظامی تکرار شده است؛ فهم این تداوم، ضرورت اتحاد را تقویت می‌کند [12][13].
مبانی قرآنی
۱) «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللهِ جَمیعاً وَلا تَفَرَّقوا» (آل‌عمران، ۱۰۳): تمسک جمعی به ریسمان الهی؛ ایمان، عدالت، دفاع از مظلوم، قاعده الهی است، نه توصیه ثانویه.
۲) سنت نصرت: «إِن تَنصُروا اللهَ یَنصُرکُم» (محمد، ۷): یاریِ حق در عرصه دفاع از جان و وطن، نصرت الهی را محقق می‌کند.
۳) نهی از تفرقه و اطاعتِ از شایعات دشمن: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ» (حجرات، ۶)؛ «لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلَّا قَلِيلًا» (احزاب،۶۰)، مدیریت روایت و پرهیز از نزاع داخلی در هنگامه جنگ، حکم قرآنی است.
۴) نهی از نزاع داخلی: «وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ» (انفال، ۴۶). این آیه نشان می‌دهد که تفرقه و درگیری داخلی بزرگ‌ترین فرصت برای دشمن است و مقاومت جز با اتحاد مقدس مردم در سایه رهبری الهی تحقق نمی‌یابد.
۵)سنت پایداری اقلیت مؤمن در برابر اکثریت ستمگر: قرآن بارها از نمونه‌های تاریخی (مانند مؤمنان در کنار موسی و پیامبران دیگر) یاد می‌کند که ایستادگی اقلیت حق‌جو، سرانجام به پیروزی بر قدرت‌های ظاهراً شکست‌ناپذیر انجامید «قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ» (بقره، ۲۴۹).
مصادیق اتحاد و تلاش‌های اخلال
الف) واکنش مردم:
تجمعات سراسری محکومیتِ حمله، حضور منسجم در آیین‌های ملی–دینی و همدلی میان گفتمان‌های مختلف سیاسی در حمایت از دفاع مشروع [7][8].
ب) اخلال دشمن:
– عملیات نظامی-روانی آمریکا و رژیم صهیونیستی همزمان با جنگ نظامی و جنگ روایت‌ها [3][5].
– شبکه‌های معاند و بخشی از جریان سلطنت‌طلبِ برون‌مرز که جنگ را «فرصت براندازی» جا زدند و به فراخوان آشوب متوسل شدند، اما با عدم همراهی مردم مواجه شدند [14][15].
– تاکتیک «چندصداییِ مصنوعی» در رسانه‌های فراملی و ربات‌ها برای القای شکاف اجتماعی [16].
چگونه این اتحاد مقدس مردم استمرار یابد؟
۱) ترجمه اتحاد به «برنامه»: تعیین اولویت‌های مشترکِ امنیت ملی (حفاظت از بازدارندگی، تاب‌آوری اقتصاد، امنیت انرژی- زیرساخت) و اعلام «خطوط قرمز» مورد وفاق افکار عمومی.
۲) عدالت ارتباطی: شفاف‌سازی سریع، دیتامحور و مستند از رخدادها؛ روایت واحدِ واقع‌نگر که هم خطاهای خودی را اصلاح‌پذیر بداند و هم دشمنی ساختاری غرب-صهیونیسم را تبیین کند.
۳) امنیت اجتماعی: حمایت هدفمند از اقشار آسیب‌پذیر در دوره فشار و تحریم، تا هزینه جنگِ فرسایشی بر دوش مردم ننشیند و انسجام فرونپاشد.
۴) جبهه منطقه‌ایِ عقلانی: تقویت پیوند با ملت‌های منطقه و جبهه مقاومت، همراه با دیپلماسی فعال برای مهار جنگ‌افروزی و افشای پروژه «اسرائیل بزرگ» در افکار عمومی.
۵) سواد رسانه‌ای-رزمی: آموزش عمومی برای تشخیص عملیات روانی، راستی‌آزمایی محتوا و مقابله با «چندصداییِ جعلی».
۶) مرزبندی دینی- اخلاقی: نقد درون‌زا مفید است، اما در هنگامه تهدید خارجی، «کلام و کنش» نباید به ابزار دشمن برای شکاف‌سازی بدل شود [2].
در نتیجه: «اتحاد مقدس مردم ایران» یک شعار احساسی نیست؛ جمعِ عقلانیتِ هزینه–فایده، تجربه میدانی تازه و حکم صریح قرآن است. استمرارش، ایران را در برابر جنگ‌افروزی آمریکا و صهیونیسم و خیال‌پردازی‌های توسعه‌طلبانه بیمه می‌کند و راهِ اصلاح درونی و پیشرفت را نیز هموارتر می‌سازد.
منابع و لینک دسترسی
[1] leader.ir، بیانات ۳ شهریور ۱۴۰۴ (کلیدواژه «اتحاد مقدس»).
🔗 https://www.leader.ir
[2] leader.ir، «نقشه راه مواجهه با جنگ ۱۲روزه».
🔗 https://www.leader.ir
[3] Al Jazeera، رویدادهای جنگ ایران–اسرائیل (ژوئن ۲۰۲۵).
🔗 https://www.aljazeera.com
[4] کتابخانه مجلس عوام بریتانیا، گزارش تحلیلی جنگ ۱۳–۲۳ ژوئن ۲۰۲۵.
🔗 https://researchbriefings.files.parliament.uk
[5] USIP، تحلیل آتش‌بس و پیامدهای منطقه‌ای (۲۵ ژوئن ۲۰۲۵).
🔗 https://www.usip.org
[6] Reuters، ابعاد مداخله/میانجی‌گری و آتش‌بس.
🔗 https://www.reuters.com
[7] فرارو، پوشش روز دهم جنگ و واکنش‌های مردمی.
🔗 https://www.fararu.com
[8] کلیپ راهپیمایی سراسری محکومیت حمله.
🔗 https://www.aparat.com
[9] Arab Center DC، «بی‌طرفیِ محتاطانه» عربستان و خلیج فارس.
🔗 https://www.arabcenterdc.org
[10] خبر مشترک ۲۱ کشور عربی–اسلامی علیه حملات اسرائیل.
🔗 https://www.aa.com.tr
🔗 https://www.africanews.com
[11] Washington Post، تلاش کشورهای خلیج برای مهار تنش.
🔗 https://www.washingtonpost.com
[12] Britannica، صهیونیسم و ایده ارض اسرائیل.
🔗 https://www.britannica.com
[13] Wikipedia، «اسرائیل بزرگ» (مرور تاریخی/گفتمانی).
🔗 https://www.wikipedia.org
[14] Reuters، فراخوان‌های اپوزیسیون برون‌مرز (از جمله سلطنت‌طلبان) و عدم همراهی داخل.
🔗 https://www.reuters.com
[15] The New Arab، نقش رسانه‌ها و شبکه‌های سلطنت‌طلب در چارچوب جنگ روایت‌ها.
🔗 https://www.newarab.com
[16] مطالعه سیاست‌گذاری/رسانه (Clingendael) درباره عملیات اطلاعاتی آنلاین.
🔗 https://www.clingendael.org
- حجت الاسلام دکتر احمد منصوری ماتک
