تناسخ؛ دستاویز هالیوود علیه مهدویت/ مروری بر سبک های تناسخ در سینما

به گزارش روابط عمومی موسسه حق پژوهی، حجت الاسلام علی قهرمانی، عضو هیئت مدیره انجمن مطالعات فضای مجازی حوزه در نشست «نقد و بررسی تناسخ در سینما» که شامگاه27 اسفندماه با شرکت بیش از 200 نفر از فعالان فرهنگی در بستر اسکای روم برگزار شد، اظهار کرد: مفهوم تناسخ یکی از آموزه های کلیدی باورهای شبه جنبش های نوپدید است که امروزه دستاویز رسانه های دنیا قرار می گیرد بنابراین باید توجه داشت بعضی آموزه های به کار رفته، دامنه دار و با تأثیرات عمیق هستند به طوری که شاید خود آموزه آنقدر مهم نباشد که اجزا، ابعاد و دامنه هایش مهم است بنابرین باید مورد توجه و بررسی قرار گیرند.

وی تأکید کرد: نکته قابل توجه دیگر در این زمینه، چگونگی استفاده هالیوود به عنوان رسانه بین المللی و قدرتمندی که بسیاری از کمپانی های فیلمسازی دنیا را در اختیار دارد، از تناسخ است.

حجت الاسلام قهرمانی با اشاره به اینکه تناسخ از نظر لغوی ریشه در نسخ به معنای جایگزین کردن و در اصطلاح فلسفه و عرفان به معنای انتقال روح از جسمی به جسم دیگر است، افزود: تناسخ یک باور عامیانه به معنای تولد دوباره پس از مرگ است و در آیین هندو به چرخه زندگی و مرگ و انتقال روح از جسم مرده به جسمی تازه و تکرار زایش و مرگ گفته می شود. طبق آیین هندو این چرخه تا زمانی که روح از آلودگی ها، غفلت ها و نادانی ها پاک نشده است ادامه می یابد.

این پژوهشگر و نویسنده با اشاره به باور زندگی پس از زندگی در چرخه رنج، تبیین کرد: در اصل اعتقادی تناسخ یا سمساره، حیات گذشته فرد نوع کالبد جدید او را تعیین می کند و در بیشتر فرهنگ های معتقد به این اصل، رهایی از چرخه تناسخ و بازپیدایی، غایت سعادت به شمار می آید.

وی با بیان اینکه رستاخیز فرآیند مشابهی مفروض برخی ادیان است که روح در همان بدن زنده می‌شود، تصریح کرد: روح در اکثر باورهای مربوط به تناسخ، فناناپذیر تلقی می‌شود و تنها چیزی که فنا می‌پذیرد، بدن است. پس از مرگ، روح به یک نوزاد (یا حیوان) جدید منتقل می‌شود تا دوباره زندگی کند.

حجت الاسلام قهرمانی در خصوص انواع تناسخ عنوان کرد: به حلول روح در جامدات و آگاهی های معدنی رسخ یا تراسخ، به حلول روح در قالب نباتات فسخ یا تفاسخ، به حلول روح در کالبدهای حیوانی مسخ یا تماسخ  و به حلول روح از یک کالبد انسانی به کالبد انسانی دیگر نسخ یا تناسخ گفته می شود.

عضو هیئت مدیره انجمن مطالعات فضای مجازی حوزه متذکر شد: در آموزه های شیعه رجعت،‌ بازگشت به همین بدن است، این با تناسخ به مفهوم مسخ متفاوت است؛ همچنین با مسخ در باور ما متفاوت است زیرا مسخ مربوط به عالم برزخ است نه دنیا.

تناسخ و کارما

وی در ادامه سخنانش به مفهوم کارما اشاره و اظهار کرد: ادیان و مکاتب سنتی شرقی به ویژه آسیا شریعتمدار هستند حتی اگر شریعتمدار نباشند، حتما اخلاقمدار هستند براین اساس باور داشتند که اگر خوبی یا بدی کنی سزا و جزای آن را خواهی دید.

عضو هیئت مدیره انجمن مطالعات فضای مجازی حوزه متذکر شد: آنچه درباره اعتقاد زندگی پس از زندگی و نه بازتاب عمل در دنیا مطرح می شود کاملا غلط و نادرست نیست، بلکه نتوانستند حقیقت را کامل درک کنند بنابراین نظریاتی که دراین خصوص ارائه می شود، براساس همان اندازه ای است که از حقیقت دریافته اند.

وی با بیان اینکه از آسیب های باور به کارما، متوقف شدن انسان در زندگی است، خاطرنشان کرد: براساس پذیرش کارما هر آنچه برسر ما می آید نتیجه عملی است که در گذشته انجام داده ایم، کارما باعث می شود انسان خیلی اهل تلاش نباشد و به نوعی انسان را حرکت و عمل باز می دارد.

حجت الاسلام قهرمانی بی اعتقادی نسبت به خدا، معطوف شدن ازلی و ابدی به دنیا، ظلم پذیری، بی حرکتی و تلاش نکردن را از دیگر آسیب های تناسخ و کارما برشمرد.

بازنمایی تناسخ در آثار سینمایی؛ سنتی و مدرن

منتقد و پژوهشگر سینما در بخش دیگر سخنانس به بازنمایی تناسخ در فیلم و سریال اشاره کرد و گفت: منظور از بازنمایی یعنی اینکه رسانه روایت خودش را از مفهوم به تصویر می کشد، گاهی به طور مستقیم به موضوع تناسخ می پردازد و گاهی به بهانه زندگینامه بودا، کارگردان سراغ این مفهوم می رود که در ظاهر مسئله فیلم تناسخ نیست ولی برای ساخت اثری درباره زندگینامه بودا نمی توان به آن اشاره نکرد.

وی افزود: بیش از صد فیلم علیه مهدویت و امام زمان(عج) در سینمای هالیوود ساخته شده است که بازنمایی تناسخ در آن یا به طور علنی و آشکار صورت گرفته یا با به کار بردن نمادها و نشانه ها غیرمستقیم به آن می پردازد.

عضو هیئت مدیره انجمن مطالعات فضای مجازی حوزه عنوان کرد: فیلم آمریکایی X-Men: Apocalypse مردان ایکس: آپوکالیپس (آخرالزمان) به کارگردانی برایان سینگر که در سال ۲۰۱۶ اکران شد، از فیلم هایی است که به طور صریح و آشکار به این موضوع می پردازد.

حجت الاسلام قهرمانی با تأکید بر اینکه فیلم ها فقط یک لایه ندارند، خاطرنشان کرد: فیلم های راهبردی با لایه گوناگون در حال کاشت مفاهیمی در ذهن مخاطب هستند تا در جای دیگر از آن استفاده کنند، مسلماً هالیوود این فیلم ها را برای مسلمانان نمی سازد، قصه برای سایر مردم دنیا است که اگر روزی چنین فردی ظهور کرد، احساس خطر کنید.

سبک های نوین تناسخ در سینما

منتقد و پژوهشگر سینما با اشاره به بازنمایی تناسخ در فیلم هری پاتر تبیین کرد: وقتی ولدمورت با هری در تالار آینه درگیر می شود، جسمش را از دست می دهد ولی روح آن در جسم دیگری حضور دارد.

وی با بیان اینکه قرار گرفتن روح انسان در حیوان یا انتقال روح به ربات از مدل های جدید تناسخ در سینما است، عنوان کرد: فیلم علمی – تخیلی چپی: Chappie محصول کشور آمریکا که در مارس ۲۰۱۵ منتشر شد، تلفیق روح انسان و هوش مصنوعی در ادامه حیات را به تصویر می کشد تا بگوید ربات ها می تواند جایگزین انسان شوند و مشکل میرایی جسم را حل کنند.

حجت الاسلام قهرمانی با تأکید بر اینکه استفاده سینما از تناسخ به مواردی که گفته شد، ختم نمی شود بلکه برای اینکه بتواند سری به عالم برزخ بزند و مسئله مرگ را به تمسخر گیرد، سراغ تناسخ می رود، خاطرنشان کرد: گاهی به بهانه تناسخ سراغ روابط عاطفی و غیرمشروع بین دو فرد بزرگتر و کوچکتر رفته و سبک زندگی جدید می سازد و بعضی گناهان را عادی سازی می کند مانند فیلم تولد.

عضو هیئت مدیره انجمن مطالعات فضای مجازی حوزه تبیین کرد: فیلم «تولد:Birth » با مرگ شان آغاز می شود او با لحنی تمسخر آمیز از تناسخ و حلول روح انسان در انسان یا موجودی دیگر حرف می زند و لحظاتی بعد، در هنگام دویدن جان می سپارد دویدن او از تاریکی و درون يك تونل كوچك در پارک آغاز می شود و در تونلی دیگر پایان می پذیرد. گویا زندگی او سفری است میان دو تاريكي بين دو ابهام با مرگ او، تولدی دیگر شکل می گیرد و در نقطه ای دیگر از شهر پسری که نام او را بر خود دارد زیستن را آغاز می کند پسری که ۱۰ سال بعد درست در هنگام دل کندن آنا (همسر شان) از خاطرات شوهرش از حلول روح او در خود صحبت می کند.

حجت الاسلام قهرمانی در پایان اظهار کرد: ارتباط فلسفه غرب با تناسخ و کارما در خصوص مدیریت جهانی و کنترل انسانها است، به همین دلیل دالای لاما نشان ویژه اخلاق و کرسی تدریس سبک زندگی دریافت کرد.

براسای این گزارش، در بخش پایانی نشست یعنی پرسش و پاسخ، به سوالات و دغدغه‌های شرکت‌کنندگان توسط حجت‌الاسلام قهرمانی پاسخ داده شد.

گفتنی است، سلسله نشست‌های تخصصی بررسی فرق، ادیان و جریان‌های انحرافی با حضور اساتید مختلف، در شب‌های ماه مبارک رمضان از سوی موسسه فرق و ادیان حق پژوهی مشهد به صورت مجازی برگزار می‌شود.

پایان/