پاسخ اجمالی
عهد جدید در کتاب مقدس که نزد مسیحیان به عوان الهام الهی معرفی می شود در چند قرن اخیر و پس از دوران خفقان قرون وسطی با پرسش های بسیاری مواجه شده است. این روزها بسیاری از محققان کتاب پرسش های بسیاری درباره عهد جدید مطرح ساخته اند. بخشی از این پرسش ها به تردید درباره نویسندگان عهد جدید اشاره دارد. در حقیقت امروزه گروههای بسیاری از مسیحیان حتی در نویسندگان واقعی کتابهای عهد جدید ابهامات بسیاری دارند و در موادی تردید های جدی وجود دارد. تا جایی که به اذعان برخی از محققین می توان گفت به جز نیمی از رساله های منسوب به پولس نمی توان نویسندگان سایر کتابها را با قطعیت مشخص کرد.
پاسخ تفصیلی
با سلام به شما دوست عزیز.
در عهد جدید نیز علاوه بر نامشخص بودن تاریخ دقیق تالیف کتابها، در انتساب این نوشته ها به افرادی که قرن ها در مورد انها ادعا شده تردیدهای بسیار جدی بوده و شاید بتوان گفت امروز جامعه علمی مسیحی و محققین کتاب مقدس تقریبا هیچ نظر قطعی درباره بسیاری از نویسندگان بخش های مختلف کتاب مقدس ندارند. شاید به‌همین علّت است که نویسندة مسیحی جو. ان . اگریدی معتقد است از حیث نویسنده، هیچ‌چیز قطعی دربارۀ اصالت کتابها نمی‌توان فهمید.[1] و توماس میشل مسیحی نیز اعتراف می کند که برخی از نویسندگان کتابها ناشناخته‌اند.[2]
این اختلافات تنها به قرن های اخیر خلاصه نمی شود؛ بلکه در قرون اولیه نیز اختلافاتی در این زمینه وجود داشته است تا جایی که جان هینلز با اشاره به تنوع در فهرست کتابهای کلیساها در قرون اولیه مسیحی یکی از دلایل را این می‌داند که بعضی از مناطق مسیحی بعضی از آن نوشته‌ها را به بعضی از حواریون عیسی منسوب می‌دانستند، در حالی که در جاهای دیگر چنین نبود.[3]
اختلافات و تردید ها در این زمینه تا حدی است که به اذعان برخی از محققین می توان گفت به جز نیمی از رساله های منسوب به پولس نمی توان نویسندگان سایر کتابها را با قطعیت مشخص کرد.[4]
برای نمونه، یکی از کتاب‌هایی که مسیحیان در نویسنده آن تردید جدی دارند انجیل یوحنا می‌باشد. دکتر فهیم عزیز دربارۀ انجیل یوحنا می‌گوید: «…غیر از خدای یگانه هیچ‌کس نمی‌داند چه کسی این انجیل را نوشته است».[5]
جان هوردرن مسیحی نیز می‌نویسد: «نظر کلّی این بود که انجیل یوحنا توسط یوحنای رسول نوشته نشده و جنبۀ تاریخی آن خیلی مشخص نیست».[6] مستر هاکس نیز در کتاب «قاموس کتاب مقدس» به این تردید‌ها اشاره می‌کند.[7]
همچنین نسبت به دیگر کتابها نیز اختلافات زیادی دیده می‌شود؛ برای نمونه در انتساب همۀ رساله‌های پولس به او نیز اختلاف‌هایی وجود دارد و عده‌ای، انتساب برخی از این رساله‌ها به او را نمی‌پذیرند.[8]
در نویسنده و تاریخ نوشتن رساله یعقوب اختلافات بسیاری وجود دارد. [9] نویسنده ای دیگر درباره برخی از نوشته های عهد جدید می نویسد((رساله به عبرانیان گر چه در – بسیاری از نسخه های- کتاب مقدس به پولس نسبت داده شده در واقع مولفی ناشناخته دارد….شاید هیچ یک از رساله های یعقوب ، پطرس،یوحنا و یهودا معتبر نباشند)) [10]همچنین شواهد زیادی در خود رساله دوم پطرس وجود دارد که نشان می دهد این رساله نمی تواند از آن پطرس باشد و سال های بعد به وسیله فرد ناشناسی نوشته شده است.[11]
جالب اینکه حتی در مورد نویسندگان انجیل های موجود در کتاب مقدس نیز اختلافاتی دیده می شود. چهار انجیل را به صورت سنتی به 4 نفر نسبت داده اند ولی مطالعات جدید شک و شبهه ایجاد کرده است. ((زیرا نام بیشتر کتاب های یونانی صریحا به نویسنده آنها اضافه می شود مثلا می گویند ((ایلیاد هومر)( جمهوری افلاطون)اما برای انجیل ها حرف اضافه kata(در زبان یونانی به معنای- به روایت-)به کار رفته است و در ابتدای هر انجیل عبارت به روایت دیده می شود مانند انجیل به روایت متی گویا از نسبت دادن مستقیم این کتابها به این افراد پرهیز می شده است. .[12]
بنابر این جو. ان . اگریدی نویسنده و اندیشمند مسیحی می نویسد:،(( این اناجیل – چهار انجیل- در آن زمان بدون چون و چرا کتاب هایی تلقی می شد که آنها را کسانی نوشته اند که اسمشان بر این اناجیل است. نسل های بعدی در این تردید کرده اند و هیچ چیز قطعی درباره اصالت آنها از حیث نویسنده نمی توان فهمید))[13])
جالب اینکه تو ماس میشل مسیحی با اشاره به عدم شناخت برخی از نویسندگان کتاب مقدس به نکته جالب توجهی اشاره می نماید و معتقد است که به این علت تعبیرهای همچون الهیات مولف رساله به عبرانیان در نزد دانشمندان به چشم می خورد. که حاکی از تردید در نویسنده اصلی کتابها می باشد.[14]
اما با وجود این همه اختلاف و تردیدهای تأمل‌برانگیز در این زمینه، دکتر موریس بوکای به نکتۀ مهمی اشاره می‌کند و معتقد است این همه اختلاف چگونه امروزه نادیده انگاشته می‌شود و چگونه در کتاب مقدس امروزی انتساب نویسندگان کتاب مقدس امری قطعی تلقی می‌گردد.[15]
بنابراین امروزه مسیحیان در این اندیشه به سر می برند که آیا می توان پایه های زندگی را بر مبنای متنی که حتی مجهولاتی درباره نویسندگان آن وجود دارد پی ریزی نمود؟
بهتر است بدانید امروزه مسیحیان به هیچ یک از نسخه های اصلی کتاب مقدس که خود مولفان نوشته اند نیز دسترسی ندارند و ناچار باید به استنساخ های موجود ترجمه ها و نقل قولها اعتماد کنند[16]. بنابراین اثبات این مطلب که واقعا نسخه برداران بعدی هیچ ایراد و خطایی نداشته اند مساله ای است که صحت کتاب مقدس را با ر دیگر با تردید مواجه می سازد. این مساله وقتی بغرنج تر می شود که ما با اختلافاتی در برخی از نسخ مواجه می شویم. [17]برای نمونه آیات آخر انجیل مرقس در برخی از نسخه ها وجود ندارد. تمام منتقدان توافق دارند که این انجیل با آیه 8 از فصل 16 به پایان می رسد این در حالی است که مرقس 16- 9-20سوژه بسیاری از منتقدان عهد جدید بوده است.[18]
[1]. جو. ان. اگریدی، مسیحیت و بدعتها، ترجمۀ عبدالرحیم سلیمانی‌اردستانی، ص49.
[2]. توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمۀ حسین توفیقی، ص24.
[3]. جان.ر. هینلز، راهنمای ادیان زنده، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، ج1، ص145.
[4] – حقانی‌فضل، محمد، خطاناپذیری کتاب مقدس از نگاه مسیحیان، ص62
[5]. عبدالرحیم سلیمانی‌اردستانی، مسیحیت، قم، انجمن معارف اسلامی ایران،1381، ص77.
[6]. ویلیام هوردرن، راهنمای الهیات پروتستان، ترجمۀ طاطه‌وس میکاییلیان، ص38.
[7]. مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، تهران، اساطیر،1377، ص966.
[8]. محمد حقانی‌فضل، خطاناپذیری کتاب مقدس از نگاه مسیحیان، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب،1392، ص54.
[9] – (( نویسنده رساله به عبرانیان شناخته شده نیست)) کلام مسیحی ص57
[10] – رابرستون،آرچیپالد، عیسی؛ اسطوره یا تاریخ، ترجمۀ حسین توفیقی ص29
[11] – فیلسون فلوید ،کلید عهد جدید، ترجمه مسعود رجب نیا، صفحه 239 ((«کلیه این شواهد مبین این حقیقت است که تا زمان وفات پطرس یعنی تا حدود زمان وفات پولس رساله مذبور تدوین نگشته بود لذا نویسنده آن هم پطرس نمی تواند باشد.»)
[12] – خطاناپذیری کتاب مقدس، حقانی ص56
[13] – جو. ان . اگریدی، مسیحیت و بدعتها، ترجمه عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، ص 49
[14] -(( از انجا که همه نویسندگان بخشهای عهد جدید را نمی شناسیم تعبیرهایی همچون – الهیات مولف رساله به عبرانیان- نیز نزد دانشمندان به چشم می خورد)) توماس میشل، کلام مسیحی ص116
[15]. موریس بوکای، مقایسه‌ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمۀ ذبیح‌الله دبیر، ص68.(( او می‌نویسد: «در چاپ‌های کتاب مقدس که برای پخش وسیع تخصیص یافته خلاصه‌ها اکثراً مجموعه ملاحظاتی را با این منظور نهایی عرضه می‌دارند که خواننده را متقاعد سازند هیچ موجبی برای طرح مسئله‌ای راجع به شخصیت مصنفان کتابهای متفاوت، اصالت متون و سرنوشت راستین مصنفین انجیل‌ها وجود ندارد، با آنکه ناشناخته‌های بسیار دربارۀ مصنفان وجود دارد که به هیچ وجه در خصوص هویت آنها مطمئن نیستند. مع‌هذا چه باریک‌بینی‌هایی در این خلاصه‌ها می بینیم که اغلب فرض ساده‌ای را به عنوان یقینیات عرضه کرده‌اند و تأیید می‌کنند فلان انجیل‌نویس شاهد عینی وقایع بوده است و حال‌اینکه کتابهای تخصصی ادعای خلاف آن را دارند. زمان بین پایان رسالت عیسی و پدیدارشدن متون را به‌طور مبالغه‌آمیزی کوتاه می‌کنند. می‌خواهند با کتابت واحدی بر اساس یک روایت شفاهیْ خواننده را متقاعد سازند و حال‌آنکه دستکاری متون توسط متخصصین به اثبات رسیده است»
[16] – علی الشیخ(با توجه به اينكه عهد قديم در مدت پانزده قرن يا بيشتر تأليف يافته و نسخه‌هاي اصلي آن در دست نمي‌باشد و همچنين نويسندگان بيشتر كتابهاي آن و نسخه نويسانش مجهول است و زمان نوشته شدن آنها هم روشن نيست؛ آيا مي‌توان گفت كه نويسندگان متأخر و جديد اين كتابها به دور از خطا و اشتباه بوده‌اند؟ به ويژه كه كتابهاي جديد همگي ترجمه‌اي از زبان عبري به زبانهاي ديگر مي‌باشند. و آيا نويسندگان اين ترجمه‌ها – همچنان كه يهود در مورد ترجمه سبعينيه معتقد است – مورد تأييد الهام الهي بوده‌اند [تا دچار لغزشي نگردند] يا نه؟ ))
[17] – برای اطلاعات بیشتررک. محمد شمس، سیر تحول کتاب مقدس،
[18] – فلوید فیلسون می نویسد(( انجیل مرقس چنین که بر ما معلوم است به آیه مرقس 16- 8 پایان می پذیرد . نسخ و متون باستانی انجیل مرقس معلوم می دارد که آیات مرقس باب 16 و 9 الی 20 بعدا اضافه شده است. …لذاباید نتیجه گرفت که مرقس داستان خود را با شرح ملاقات مسیح قیام کرده با شاگردان در جلیل پایان داده باشد. در زمانهای بسیار ماضی این قسمت مفقود شده است و شخص نامعلومی این چند آیه مرقس 9الی 20 فصل 16 را به ان افزوده است تا جای آیات گمشده را بگیرد)) محمد شمس، سیر تحول کتاب مقدس، ص306
